“Hoe gaat het met je?” “Ja goed. Druk, je weet wel, maar wel goed hoor. Met jou?” Terwijl je antwoord geeft op de vraag van een vriendin waar je op zaterdagochtend mee hebt afgesproken voor een koffiedate voordat je snel – vooral snel – door gaat naar een winterfestival, maak je een selfie voor op Instagram – ook snel, voordat het schuim van je sojalatte in elkaar zakt.

Millennials – de generatie die grofweg na 1984 geboren is – hebben last van stress. Meer dan ooit. Uit onderzoek van Metro blijkt dat maar liefst 25% van de millennials met een burn-out thuis zit. De cijfers van het CBS zijn iets milder, zo rapporteert RTL Z, maar 1 op de 7 uitgebluste twintigers en dertigers is ook niet weinig.

Het gaat trouwens niet alleen om millennials. In Nederland zijn er naar schatting 1 miljoen mensen die last hebben van werkstress, inmiddels beroepsziekte nummer 1. Het is zo’n belangrijk thema dat ook in 2019 de week van de werkstress weer wordt georganiseerd, van 11 t/m 15 november. Hoe heeft het zover kunnen komen? En vooral, wat kunnen we er aan doen?

Het maakt niet uit of het glas halfvol of halfleeg is

Heb je wel eens last (gehad) van stress? Dan heb je vast ook een vriend, collega of buurman in jouw persoonlijke kring die dat als onzin afdoet, iets wat je zelf heel makkelijk kunt in- of uitschakelen. “Kom op, het hangt er gewoon vanaf of je het glas als halfleeg of halfvol ziet.” Maar, daar gaat het bij stress helemaal niet om. Waarom niet, dat laat dit filmpje heel duidelijk zien:

Oftewel, een beetje stress kunnen we prima handelen, maar als het constant aanwezig is, begint het aan ons te vreten, totdat we omvallen. De stress wordt ongezond. Totdat we niet eens meer weten hoe we een boterham met pindakaas moeten smeren, zoals Nienke (één van de deelnemers aan het onderzoek van Metro) overkwam.

Het is de schuld van je ouders. En van Mark Zuckerberg.

Hoe komt het dat er tegenwoordig zo’n groot gedeelte van ons last heeft van stress en burn-outs? Ik heb tientallen artikelen en onderzoeken gelezen en documentaires en toespraken bekeken. Drie terugkerende thema’s vallen me op:

#1 De ouders

Ja hoor, lekker makkelijk. Geef je ouders maar de schuld. Zij zijn toch niet degenen die hyperventilerend op de bank thuis zitten? Nee. En natuurlijk is dit statement hier ook bedoeld om een (gezonde) discussie aan te wakkeren. Maar, de ouders van millennials zijn wel de personen die, zoals Simon Sinek in dit filmpje uitlegt een “aanmoedigingsgeneratie” hebben gecreëerd:

Millennials voelen zich – of willen zich – speciaal voelen, uniek. Dat hebben ze ten slotte tijdens hun jeugd gehoord van hun ouders. “Jij bent speciaal. Je bent de beste. Het geeft niks dat je allerlaatste bent geworden tijdens de atletiekwedstrijd op school. Je bent nog steeds net zo goed als degene die eerste is geworden.” Millennials zijn hierdoor ontzettend ambitieus en willen, zowel zakelijk als privé, hun eigen unieke leven leiden.

#2 De verwachtingen

Wat gebeurt er als die superspeciale millennial samen met al die andere, ook superspeciale, millennials de arbeidsmarkt op gaat? Een keiharde botsing tussen verwachtingen en realiteit. Het werken bij die fantastische start-up blijkt in werkelijkheid één grote deceptie te zijn, je manager ziet helemaal niet hoe fantastisch en getalenteerd jij bent en je collega, die nota bene 5 jaar jonger is dan jij, groeit wél door naar een volgende positie. Dit is totaal níet hoe je het voor je had gezien.

Niet alleen op de werkvloer zijn er onrealistische verwachtingen die niet matchen met de realiteit. Zodra de millennial zijn of haar hippe kantoor met zitzakken en gratis lunch verlaat, blijkt ook de wereld daarbuiten anders dan verwacht. Het verschil tussen de realiteit en verwachtingen bepaalt voor een groot deel hoe gelukkig of ongelukkig jij je voelt. En een ongelukkig gevoel is één van de belangrijkste broeikassen voor stress.

#3 Image crafters

Waar komt het verschil tussen realiteit en verwachtingen door? Hier komt factor 3 om de hoek kijken: de image crafters. De wat? De image crafters. Je bent er zelf waarschijnlijk ook één, ook al had je tot het lezen van deze blog nog nooit van het woord gehoord. Image crafting betekent dat we onszelf in de oneindige wereld van social media neerzetten als een #happyperson met een #perfectboyfriendorgirlfriend en onze #awesomefriends waardoor ieder moment #memorable wordt. Dat je het liefst de hele zondag in je 7 jaar oude joggingbroek op de bank zit met een enorme zak chips die niet zo past bij je #healthylifestyle deel je maar niet via een story of snap.

Omdat we collectief aan image crafting doen, ontstaat er het gevoel dat het leven elke minuut perfect moet zijn. Et voilà , daar komt de botsing realiteit versus verwachtingen weer om de hoek kijken.

En... actie

De cijfers liegen er niet om. Stress en burn-outs zijn een reëel risico. De vraag is vooral: wat doen we eraan?

In mijn ogen zijn er 8 elementen die essentieel zijn:

#1 - Een klein beetje stress is gezond

Het is goed om je te realiseren dat stress niet ongezond hoeft te zijn. Die spanning helpt een automobilist bijvoorbeeld om snel te remmen als er plotseling een kind voor zijn of haar auto schiet. Stress stelt mensen in staat extra alert te reageren. En ook om geconcentreerd te werken aan een lastige klus of een moeilijk examen. Zolang de stress niet constant aanwezig is – zolang je dat glas water niet non-stop vast hoeft te houden – is er niks aan de hand.

#2 - (H) erken teveel stress

“Het overkomt alleen anderen, niet mij.” Fout! Als je de signalen niet tijdig herkent, kan ook jíj te maken krijgen met (te veel) stress. Ga bij jezelf na of je veel last hebt van:

Nek-, hoofd-, rugpijn of een droge mond
Slecht slapen
Geen beslissingen willen of kunnen nemen
Negatieve houding, alles is k***
Disassociatie, je voelt je nergens meer mee verbonden.

Realiseer je ook goed dat stress niet voor iedereen hetzelfde is. Er bestaan meerdere vormen van stress.

#3 - Balans

Zorg voor een goede balans tussen stressgevende en energiegevende factoren. Er zijn maar liefst 5 positieve ervaringen – ook wel enablers genoemd – nodig om een negatieve ervaring – disabler – te wissen. Wat zijn jouw enablers, in zowel je werk als privéleven? Zorg daarnaast ook voor voldoende ontspanning en rust. En nee, dat hoeft niet persé yoga of meditatie te zijn, rust en ontspanning betekent voor iedereen iets anders.

#4 - Centering

Dit is een oefening waarmee je leert om in het “hier en nu” te zijn. Dit klinkt misschien zweverig, maar is het absoluut niet. Zelfs dieren doen het. Een konijn rent snel naar zijn hol op de vlucht voor een roofvogel. Als hij veilig is schudt het konijn zich eerst een paar keer uit. Dit is een manier om stress te verminderen en terug naar zichzelf te gaan.

Wij als mensen “centeren” vaak te weinig. Denk maar aan een situatie waarbij je een boze mail kreeg of een vervelend overleg had met je manager. Je gaat vaak meteen over tot de orde van de dag. Gevolg: de stress blijft in je zitten.

#5 - Miracle morning

Hoe je ’s ochtends opstaat en het eerste uur van je dag besteed bepaalt de toon voor de rest van de dag. Als je 5 keer snoozed, je daardoor gehaast moet aankleden, je boterham onderweg naar binnen propt en continue het gevoel hebt dat je achter de feiten aan loopt, begin je je dag heel anders dan wanneer je rustig wakker wordt, meteen uit je bed stapt, in alle rust kan ontbijten, misschien een krant leest, sport of mediteert en de intentie voor de dag zet. Creëer je eigen ochtendritueel en breng rust in de eerste uren zodat je dit de rest van de dag mee kan nemen.

#6 - Bewegen

Misschien een open deur, maar het is bewezen dat dagelijks een minimaal een half uur beweging helpt je fysieke en mentale toestand gezond te houden.

#7 - Ga offline

Sta je op en is het eerste wat je doet al je socials checken? Gedurende de dag word je regelmatig uit je concentratie gehaald doordat er continue berichten binnenkomen, vaak van image crafters. We staan door onze smartphones 24/7 “aan”. Gun je hersenen rust en je merkt meteen hoe ontspannen je bent. Dit kan door 1 dag per week offline te gaan of bijvoorbeeld na 20.00 uur ’s avonds geen berichten meer te bekijken. Creëer ook hierin jouw eigen ritueel.

#8 - Oefenen, oefenen, oefenen

Net zoals dat stress zich opbouwt en er langzaam insluipt, heeft ook kunnen omgaan met stress tijd nodig. En vooral oefening. Daarom faciliteert Doors Open regelmatig trainingen rondom stress en persoonlijk leiderschap. Ook bieden we speciaal samengestelde coachingspakketten of op maat gemaakte coaching aan voor als je beter om wilt leren gaan met stress. Bekijk alle coachingsmogelijkheden hier of neem contact met ons op.