Vraag jij jezelf weleens af waarom je bepaalde dingen doet? “Ja” zeggen tegen je manager die vraagt om tóch nog dat extra projectje op te pakken, terwijl je nauwelijks je eigen deadlines haalt? Of stil blijven tijdens een meeting, terwijl je wél iets te zeggen hebt? Dit doen we allemaal wel eens: meegaan in beslissingen die we eigenlijk niks vinden, of “ja” zeggen tegen dingen waar we eigenlijk stiekem “nee” op willen zeggen. De enige persoon die hierdoor uiteindelijk op de blaren moet zitten, ben jij. 

Het veranderen van je gedrag is moeilijk… dat kunnen alle rokers onder ons beamen. Zodra bepaalde gewoontes (zowel goeie als slechte) eenmaal in ons systeem vastzitten, is het erg lastig om dat patroon te doorbreken. Je gedrag is een automatische reactie in hersenen, bijna als een soort reflex. Neem nu bijvoorbeeld autorijden… wanneer je voor het eerst leert rijden, moet je erg bewust nadenken over elke handeling die je doet. Het indrukken van de pedalen, je spiegels controleren, op tijd schakelen, enz. Zodra je al járen autorijdt, denk je niet eens meer na over deze handelingen: je doet ze gewoon. 

Je gedrag wordt op dezelfde manier opgebouwd. Wanneer je iets een aantal keer op een bepaalde manier doet, vormt er in je hersenen iets wat een ‘neuraal pad’ genoemd wordt. Hoe vaker je die actie dan herhaalt, hoe sterker dat neurale pad wordt, waardoor het voor je hersenen makkelijker wordt om in de toekomst hetzelfde signaal langs dat pad te sturen. 

Aangezien dat allemaal toch wat te wetenschappelijk klinkt, is het misschien makkelijker om je hersenen te zien als een overwoekerd bos, verstrengeld met verschillende paden. In het begin zijn deze paden uiteraard helemaal overgroeid en daardoor lastig te belopen. Het kost veel tijd en moeite om aan de andere kant van het bos te komen, en je kunt onderweg best een keer verdwalen.

Maar hoe vaker je een bepaald pad aflegt, hoe makkelijker het wordt. Op een gegeven moment zal je, na genoeg herhaling, het pad kennen als je broekzak en kan je het makkelijk volgen. 

Wanneer we bepaalde acties vaak herhalen, worden de neurale paden in onze hersenen sterker en efficiënter, waardoor het makkelijker wordt om in de toekomst bij datzelfde gedrag terug te komen. Uiteindelijk zullen deze paden op die manier zo ‘gevestigd’ worden in onze hersenen, dat de actie automatisch wordt, net als een begaanbaar pad in dat overwoekerde bos. 

Het is natuurlijk veel makkelijker om in het bos een bekend pad te volgen dan een nieuw en onbekend pad, en op diezelfde manier is het voor ons brein veel makkelijker om terug te vallen in bekend gedrag. 

Bijvoorbeeld, als je een rookgewoonte hebt en je zenuwachtig bent voor een belangrijke meeting, is het veel fijner om gewoon even snel een sigaretje te roken dan om een nieuwe meditatiesessie van 30 minuten uit te proberen. Dit is exáct waarom het zo lastig is om je gedrag te veranderen: het is alsof je een onbekend pad probeert te volgen door dat overwoekerde bos. 

Maar dit WISTEN we toch al? 

We WETEN dat het veranderen van ons gedrag moeilijk is. We beloven onszelf daarom dingen elke keer anders te doen. “Deze keer zal ik daadwerkelijk “nee” zeggen wanneer mijn collega mij vraagt om een paar van zijn taken over te nemen.” Maar elke keer bevinden we ons op precies dezelfde plek als de vorige keer: uren moeten overwerken, terwijl we zachtjes “Als ik maar gewoon “nee” had gezegd…” tegen onszelf fluisteren. 

We WETEN dat je gewoontes veranderen ontzettend moeilijk is. Dáárom beloven we onszelf telkens om dingen anders te doen. “Deze keer zal ik écht “nee” zeggen wanneer ik taken van mijn collega moet overnemen.” Maar elke keer belanden we weer in hetzelfde schuitje: uren moeten overwerken. “Had ik nou maar gewoon “nee” gezegd…”. 

Waarom is het nou zo moeilijk om ongewenst gedrag te doorbreken, zelfs wanneer we het echt heel graag willen? 

Normaal gesproken richten we ons bij het proberen van gedragsverandering op intelligentie (IQ) en emotie (EQ) en werken we aan deze twee dingen als afzonderlijke elementen. Deze benadering kan zeker helpen om resultaten te behalen, maar als je echt een verschil wil maken, zal het niet genoeg zijn. 

En dat is waar somatics aan bod komen. 

Somatics kijken op een iets andere manier naar zaken. Het woord ‘soma’ komt uit het oude Grieks (σώμα) en betekent lichaam. Somatics gaan ervan uit dat je niet uit afzonderlijke delen bestaat, maar dat je lichaam, brein en ziel één zijn. En ze nemen daarbij je lichaam en haar intelligentie (BI) als startpunt om je gedrag te veranderen op een manier die wérkt. 

Kan je je de laatste keer herinneren dat je een grote presentatie moest geven? Je kende misschien de materie wel uit je hoofd (IQ), en je kon het onderwerp misschien wel met genoeg enthousiasme overbrengen (EQ), maar het zal nog steeds erg lastig zijn geweest als je nerveus was (BI): een bevende stem en trillende handen maken het lastig om goed contact te maken met je publiek. 

Je lichaam is hartstikke slim: veel slimmer dan je misschien zelf denkt. Wanneer je naar het menselijk zenuwstelsel kijkt kan je zien dat de neuronverbindingen (die bospaden waar we het eerder steeds over hadden) niet alleen in je hersenen te vinden zijn, maar zich verspreiden over je hele lichaam. Hoe vaak heb je wel niet het vreemde gevoel gehad dat er iemand naar je keer? Of dat er iemand achter je staat? 

Wanneer je onder veel druk staat, zoals vlak voor een belangrijke meeting of presentatie, is je lichaam zich hiervan bewust. Je maakt niet zelf de beslissing om zenuwachtig te zijn, je bént het gewoon. Je kan je er volledig bewust van zijn dat je zenuwachtig bent en dat je jezelf moet kalmeren. “Ik weet wat ik wil zeggen”, denk je bij jezelf, maar het lijkt niet te helpen. Je lichaam beeft, je begint te zweten, en je stembanden willen ook niet meewerken.

Je hersenen weten dat je rustig moet worden, maar je lichaam weet dit niet. 

Dát is waarom het zien van je brein, ziel en lichaam als afzonderlijke elementen niet goed genoeg werkt bij het aanpakken van vervelende gedragspatronen. Somatic coaching laat de coachee echter nog steeds werken met onderdelen van traditionele coaching, maar vult dit aan met fysieke oefening die je écht laten zien hoe gedragsverandering aan zou voelen. Hierdoor wordt de rol van je lichaam en je zintuigen in het leerproces sterk benadrukt. In plaats van je puur te richten op het verwerken van informatie.

Deze aanpak wordt ‘embodied learning’ genoemd, waarin het lichaam een cruciale rol speelt in de manier waarop we informatie waarnemen, verwerken en onthouden. 

Ik denk dat het inmiddels wel duidelijk is dat somatics en embodied learning meer opleveren dan enkel traditionele vormen van coaching. Het kan je het zelfvertrouwen geven om “Nee” te zeggen tegen de vraag of je toch nog wat langer op kantoor kan blijven. Het kan je de communicatie skills geven om makkelijker je mening uit te spreken in meetings of presentaties. 

Wil je meer weten?

Wil je weten hoe somatic coaching een oplossing kan zijn voor vrouwen in leidinggevende posities en het dealen met stereotype overtuigingen op kantoor? Hou dan een oogje in het zeil voor onze volgende blogpost! Of bekijk onze social media: volg ons op Instagram, LinkedIn en Facebook!

Doors Open faciliteert training programma’s om via somatic coaching verscheidende uitdagingen aan te pakken. Specifiek voor vrouwen in leiderschapsposities hebben we het Embodied Leadership Growth Programme ontwikkeld in samenwerking met Boudewijn Bertsch: in dit 7-daagse programma maken we gebruik van somatics en embodied learning om dit soort uitdagingen aan te pakken en vrouwen effectieve oplossingen te bieden.

Wil je meer weten? Neem contact met ons op!